Thứ Hai, 27 tháng 8, 2012

Từ vựng không có tính chính trị thì có tính gì?

Nguyễn Hưng Quốc vừa đi một loạt ba bài trên VOA về tính chính trị của ngôn ngữ: (http://www.voatiengviet.com/content/tinh-chinh-tri-cua-ngon-ngu-1/1493822.html):
Chẳng biết ông ấy định lượng cách nào mà lại thấy từ vựng chỉ là một phần nhỏ của ngôn ngữ. Cũng không thấy ông ấy bảo ngữ pháp to hơn hay bé hơn từ vựng và ngữ âm kích thước ra sao.
Theo chỗ tôi được biết, từng lúc, từng nơi có thể giới nghiên cứu dồn sự quan tâm cho khía cạnh này hay khía cạnh khác. Dạo Nhà Nước đẩy mạnh chủ trương xây dựng chữ viết cho các dân tộc thiểu số thì số bài viết về ngữ âm xuất hiện nhiều. Đến khi cần xây dựng thuật ngữ khoa học thì các công trình về từ vựng, từ điển  lại trội lên... Nhưng nhìn chung, không một nhà ngôn ngữ học chuyên nghiệp nào dám viết một câu đại loại từ vựng (hay ngữ âm, hay ngữ pháp) chỉ là một phần nhỏ của ngôn ngữ.

Cũng chẳng có một nhà ngôn ngữ học nào chống đỡ nổi cái luận điểm cho rằng Ngôn ngữ, ở cấp độ từ vựng, không có tính chính trị. Tính chính trị của từ không nằm trong bản thân của các từ ấy. Tính chính trị chỉ có trong các cách sử dụng. Nghe na ná như Súng ống (hay dao búa hay thuốc độc hay phim heo hay gì gì đó cũng được) ở cấp độ vật thể, không có tính tội ác. Tính tội ác không nằm trong bản thân khẩu súng. Tính tội ác chỉ có trong các cách sử dụng. Nhưng trên đời này có cái gì được tạo ra để không được sử dụng? Có từ ngữ nào được tạo ra chỉ để đó cho mình mình biết, mình mình dùng cho mình mình nghe thôi không?

Con dao được tạo ra đã mang sẵn những đặc tính để người ta dùng nó vào mục đích sát thương. Dù anh không cầm dao giết người, con dao vẫn mang những đặc tính ấy và vẫn là một vật nguy hiểm. Từ ngữ cũng vậy. Anh chưa nói, chưa viết nhưng từ ngữ đó vẫn có những đặc tính vật lý và tâm lý khiến cho đó không phải là một mớ âm thanh (hay một chuỗi ký tự) hỗn độn, vô nghĩa. Nếu tính chính trị chỉ có trong các cách sử dụng thì hãy thử làm chính trị với tiếng xe máy hay tiếng chó sủa xem sao. Từ ngữ nếu bản thân không có tính chính trị thì có khác gì với tiếng xe máy và tiếng chó sủa? Dùng cái nào chẳng được?

Nguyễn Hưng Quốc không nên đặt và giải quyết lại những vấn đề đã được từ vựng học nghiên cứu cặn kẽ, thấu đáo. Hãy để công việc ấy cho các nhà từ vựng học.

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét