Lục xì là gì?

Lục xìlà một thiên phóng sự nổi tiếng của Vũ Trọng Phụng viết về nơi chữa bệnh cho gái mại dâm.

Từ lục xì, có khi viết là lục xi (Lê Văn Đức, 1970a:846), ban đầu được gọi là nhà khám bệnh đàn bà (Gouzien, 1897:148)

Nguồn gốc của từ lục xì nay ai cũng rõ. Đó là cách người Hoa kiều phát âm hai từ tiếng Anh  look, see. Cụm từ look see được họ dùng với nghĩa là xem xem / xem nào / xem đi.

Dans le prodigieux charabia de ces courtiers, toutes les choses qu'ils apportent prennent l'appellation étrange de looksee — prononcez louksi — des verbes anglais to look (regarder) et to see

(Pimodan, 1900:364)

Người Việt đi khám bệnh, bắt chước người Hoa gọi là đi lục xi:

E khi bịnh hoạn không chừng,

Có quan thầy-thuốc mỗi tuần lục xi.

(Nguyễn Liên Phong, 1909:31)

Nhà khám bệnh tiếng Pháp là dispensaire, nhưng người Pháp ở Việt Nam nghe nhà lục xi / lục xì / lục sì riết thành quen, cũng ghi là louksi (Gouzien, 1897:148).